Keelpijn: het is één van de meest voorkomende kwalen. Maar wat zijn de oorzaken van keelpijn? En misschien nog belangrijker: hoe kom je ervan af?

Wat is keelpijn?

Kenmerkend voor keelpijn is een branderig gevoel in de keel en een stekende pijn bij het slikken. Ook praten gaat vaak wat lastiger dan normaal. Heesheid is een ander kenmerk. Bij keelpijn is de keel meestal opgezet en (donker)rood van kleur. Ook de klieren in de hals kunnen gezwollen zijn. Vaak is er ook sprake van witte of gele plekken in de keel, slijmvorming en hoesten.




Wat zijn de oorzaken van keelpijn?

Er zijn verschillende oorzaken van keelpijn. Misschien heb je tijdens een avondje stappen wel te veel gerookt of tijdens een voetbalwedstrijd de longen uit je lijf geschreeuwd. We spreken dan van een geïrriteerde keel. Maar meestal is een keelontsteking de veroorzaker van keelpijn.

Een keelontsteking – een ontsteking van het keelslijmvlies – gaat vaak gepaard met een verkoudheid en wordt dan veroorzaakt door een virale infectie. Ook een bacterie kan de oorzaak zijn. De ontsteking kan ook voor koorts zorgen. Deze koorts is een natuurlijke reactie van het lichaam op de aanwezigheid van ziekteverwekkers en kan geen kwaad, net als de ontsteking zelf.

Kan een keelontsteking kwaad?

Een keelontsteking kan erg vervelend zijn, maar kan zelden kwaad. Meestal gaat de ontsteking en bijgevolg de pijn binnen enkele dagen tot een week vanzelf over.

Als de keelontsteking het gevolg is van een verkoudheid en een virus de boosdoener is, heb je niks aan antibiotica. Deze helpen alleen bij een bacteriële infectie. Wel kun je de (pijn)klachten waarmee de keelontsteking gepaard gaat verlichten met bijvoorbeeld pijnstilling of keelpastilles.

Heb je wel een keelontsteking, maar geen symptomen van een verkoudheid? Dan is het goed mogelijk dat een bacterie de veroorzaker is. Dit is in ongeveer 1 op de 10 keelontstekingen het geval. Dan heb je wellicht wél iets aan een antibioticum, al zal je huisarts dat waarschijnlijk niet snel voorschrijven, omdat je eigen immuunsysteem meestal wel raad weet met de infectie. Schrijft je huisarts je wel een antibioticum voor? Maak dan altijd de kuur af, ook als de keelontsteking en pijn al over zijn!

Wanneer moet ik naar de huisarts?

In de volgende gevallen kun je het best even je huisarts bezoeken:

•    Als de keelpijn langer dan één week aanhoudt.
•    Als de keelpijn steeds erger wordt.
•    Als de keelpijn zich aan één kant van je keel manifesteert.
•    Als er sprake is van huiduitslag (gezicht, borst).
•    Als slikken en/of eten ernstig worden bemoeilijkt.
•    Als er sprake is van hoge koorts (>41 graden).
•    Als de koorts langer dan drie dagen aanhoudt.

Wat kan ik doen aan keelpijn?

Zoals gezegd geneest een keelontsteking meestal vanzelf. Wel kun je een aantal dingen doen om de keelpijn te verminderen.

Drink voldoende

Koude dranken en waterijsjes kunnen de keelpijn verzachten. Je kunt ook sabbelen op een ijsblokje. De kou verdooft de zenuwen in de keel tijdelijk. In het geval van koorts is het sowieso belangrijk voldoende te drinken om uitdroging te voorkomen.

Gorgelen met zoutwater

Een bekend huis-tuin-en-keukenmiddeltje tegen keelpijn is een paar keer per dag gorgelen met zoutwater. Dit zou de zwelling tegengaan en het keelslijmvlies versoepelen. Los een halve theelepel keukenzout op in lauwwarm water en gorgel hier dertig seconden mee. Wel niet vergeten de oplossing uit te spuwen en niet door te slikken. Bij de drogisterij zijn ook speciale zoutoplossingen verkrijgbaar, maar deze zijn niet of nauwelijks effectiever dan ordinair zoutwater. Vaak zijn ze alleen wat aangenamer van smaak. Vind je de smaak van zoutwater echt weerzinwekkend? Voeg dan een theelepel honing toe aan de oplossing.

Kauwen op een snoepje

Kauwen op een zoet (geen zout) dropje of een zuurtje stimuleert de speekselproductie en helpt de keel vochtig te houden. Kies bij voorkeur voor een snoepje met menthol of eucalyptus erin, voor extra verzachting.

Keelpastilles

De meeste keelpastilles zijn niet effectiever dan een dropje of zuurtje. Sterker nog, een keelpastille is meestal niets meer of minder dan een snoepje met menthol of eucalyptus, verkocht als medicijn. Mucoangin daarentegen bevat ambroxol hydrochloride, dat de keel verdooft. Al hoort die eigenlijk niet onder de keelpastilles, maar hierbeneden onder de pijnstillers.

Pijnstilling

Pijnstilling in de vorm van paracetamol of ibuprofen kan verlichting bieden. Paracetamol stilt alleen de pijn, terwijl ibuprofen en naproxen tevens een ontstekingsremmende werking hebben. Het huismerk volstaat. Laat je niet verleiden door de dure marketingcampagnes van bekende pijnstillers; ook hiervan is het werkzame bestanddeel 'gewoon' ibuprofen (Advil) of naproxen (Aleve).

Hoestsiroop

Als je toch al keelpijn hebt, verergert dat nare droge hoestje de pijn alleen maar. Koop dan een hoestdrank of hoestabletten die de hoestprikkel onderdrukken en zo je keel sparen.

Rust

Om de infectie te bestrijden, heeft je lichaam rust nodig. Hoe meer je rust, des te sneller je van je keelontsteking en –pijn af bent.

Stoppen met roken

Stoppen met roken is altijd een goed idee, het liefst permanent, maar in ieder geval zo lang je keelontsteking duurt. Je kunt de bacterie of het virus niet 'uitroken'; het enige wat de rook van je sigaret, sigaar of pijp doet, is het keelslijmvlies uitdrogen en verder irriteren, wat genezing in de weg staat en de keelpijn alleen maar erger maakt.

Tot slot

Nu weet je wat je kunt doen (of juist niet moet doen) om van je keelpijn af te komen. Nogmaals, keelpijn kan heel vervelend zijn, maar kan zelden kwaad. Als je vermoedt dat er iets ernstigs aan de hand is, ga dan even langs bij je huisarts. Die kan op basis van je klachten al snel achterhalen of je keelpijn het gevolg is van een virus, bacterie of dat er iets anders aan de hand is.